(Sở TT&TT AG) Sử dụng ma túy tổng hợp nói chung và các chất kích thích dạng Amphetamine (ATS) nói riêng đang là một vấn đề khá phức tạp ở nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam. Theo báo cáo của nhiều quốc gia trên thế giới, trong số người sử dụng ma túy tổng hợp, phần lớn họ sử dụng và lạm dụng các chất kích thích dạng Amphetamine.
Ma túy nhóm ATS
Với xu hướng ra đời liên tục của nhiều loại ma túy tổng hợp mới cũng như sự gia tăng số người lạm dụng ma túy tổng hợp, việc lạm dụng ma túy tổng hợp đã không chỉ ảnh hưởng đến người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng, ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội, kinh tế và chính trị. Một số người bệnh có rối loạn tâm thần (hay còn gọi là ngáo đá) đó cũng là những tác động tiêu cực dễ thấy và là bệnh lý cùng như nguyên nhân tử vong thường gặp ở người lạm dụng ATS.
Trong những năm qua, Việt Nam đang cố gắng phối hợp với các quốc gia và tổ chức quốc tế, đặc biệt là các tổ chức của Liên Hợp quốc để củng cố sự hợp tác, nâng cao hiệu quả giải quyết vấn nạn ma túy tổng hợp, tuy nhiên tình hình vẫn diễn biến phức tạp và chiều hướng số người sử dụng vẫn tiếp tục gia tăng. Kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy chưa có một giải pháp can thiệp nào thật sự hữu hiệu với người lạm dụng ATS mà cần một giải pháp tổng thể bao gồm các can thiệp về tâm lý xã hội và các liệu pháp điều trị giúp giảm các tác động không mong muốn với cả người sử dụng ATS cũng như với cộng đồng. Trong bối cảnh số người sử dụng ATS trong cộng đồng đang gia tăng thì rất cần thiết phải có thông tin và hướng dẫn can thiệp về lạm dụng ATS.
Các kích thích dạng Amphetamine hay được gọi tắt là ATS (Amphetamine Type Stimulants), là tên gọi chung của một nhóm chất kích thích có cấu trúc hóa học dạng Amphetamine. Chúng có tác dụng kích thần gây cảm giác hưng phấn, khoái cảm, chống mệt mỏi… khi sử dụng liều cao kéo dài có thể gây hoang tưởng, ảo giác như: Methamphetamine, Dexamphetamine, MDMA, Amphetamine.
* Tác hại của ma túy tổng hợp đối với sức khỏe
Người sử dụng methamphetamine ở liều cao làm tăng huyết áp; nhịp tim nhanh; co giật; xuất huyết nội sọ; nghiến hàm, cắn răng; buồn nôn, nôn. Khi quá liều sẽ làm kích động; lú lẫn ảo giác, tăng nghi ngờ, nên thường có các hành vi gây hấn, tấn công; tăng hoặc giảm huyết áp; tụt tuần hoàn; buồn nôn, nôn; co giật, hôn mê, và có thể dẫn đến tử vong.
Ngoài ra, người sử dụng Methamphetamine trong thời kỳ có thai có thể gây dị dạng thai và sẩy thai. Bào thai sống sót có nguy cơ cao bị đẻ non, thiếu cân, hoặc trẻ bị hội chứng cai hoặc dễ mệt mỏi. Methamphetamine ở trẻ em có thể ảnh hưởng đến tổn thương vận động và rối loạn giọng nói hoặc hội chứng Tourette ở trẻ em và có thể gây đột tử do kích thích quá ngưỡng hệ thần kinh trung ương. Methamphetamine có thể gây ra loạn nhịp tim, bất thường cấu trúc và chậm phát triển. Trẻ em 7-10 tuổi sử dụng methamphetamine hàng ngày có tỷ lệ phát triển thấp hơn so với các trẻ bình thường khác.
Methamphetamine ở người già, người già có chức năng thận và gan suy giảm, dẫn đến quá trình bài tiết methamphetamine chậm hơn và vì vậy methamphetamine có tác động lâu dài hơn.
Người sử dụng ATS kéo dài sẽ dẫn tới suy giảm nghiêm trọng về mặt sức khỏe hoặc gây nguy hại cho tính mạng. Rối loạn tâm thần liên quan đến sử dụng ATS có thể xảy ra ngay từ lần đầu tiên sử dụng ATS, hoặc cũng có thể xảy ra nhiều năm sau khi sử dụng thậm chí khi cơ thể đã đào thải sạch ATS.
* Đối với gia đình
Ma túy làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma tuý của người nghiện là rất lớn vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện của mình. Bên cạnh đó, sức khoẻ các thành viên khác trong gia đình giảm sút và gây tổn thất về tình cảm (thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc...)
* Đối với xã hội
Bên cạnh ảnh hưởng gia đình, người nghiện ma túy còn gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm... Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh tội phạm, tệ nạn xã hội và lây nhiễm HIV/AIDS. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội và suy yếu nòi giống; đe dọa sự ổn định, phồn vinh và sự trường tồn của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.
Với tác hại của ma túy, mỗi cá nhân và gia đình cần có những hiểu biết đúng về ma túy và tác hại của nó; có ý thức chấp hành, thực hiện tốt luật phòng chống ma túy, nâng cao ý thức tự giác và tích cực tham gia phong trào quần chúng, ngăn chặn hiểm hoạ ma tuý. Phát hiện kịp thời và báo tin những vấn đề có liên quan đến ma tuý cho cơ quan phòng, chống ma tuý. Tham gia, hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma tuý tại các cơ sở cai nghiện và tại cộng đồng; theo dõi, giúp đỡ người đã cai nghiện ma tuý hoà nhập cộng đồng; phòng, chống tái nghiện. Đối với mỗi gia đình hãy dành thời gian quan tâm chăm sóc con cái nhiều hơn nữa, phải giáo dục cho con em mình hiểu rõ tác hại của ma tuý, tạo cho con em mình một môi trường học tập vui chơi lành mạnh để các em không bị lôi kéo vào con đường nghiện ngập ma túy và các chất gây nghiện khác./.
Box:
* Một số thuật ngữ
Ma túy tổng hợp là chỉ các loại ma túy do con người tổng hợp nên từ các hóa chất khác nhau, không phải từ thành phần thiên nhiên.
Chất kích thích hướng thần là một nhóm các chất kích thích hệ thần kinh trung ương, làm tăng hoạt động của dopamine, noradrenaline và serotonin.
Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh, điều chỉnh tâm trạng và hành vi.
Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành.
Các kích thích dạng Amphetamine hay được gọi tắt là ATS (Amphetamine Type Stimulants), là tên gọi chung của một nhóm chất kích thích có cấu trúc hóa học dạng Amphetamine. Chúng có tác dụng kích thần gây cảm giác hưng phấn, khoái cảm, chống mệt mỏi… khi sử dụng liều cao kéo dài có thể gây hoang tưởng, ảo giác như: Methamphetamine, Dexamphetamine, MDMA, Amphetamine.
Người nghiện ma túy là người sử dụng chất ma túy và bị lệ thuộc vào các chất này.
* Một số loại ma túy và chất gây nghiện
Nhựa cần sa, hay còn gọi là hash, là một cục màu nâu làm từ nhựa của cây cần sa.
Thuốc lắc
Ma túy nhóm ATS
Cần sa thảo dược được làm từ lá khô và hoa cây cần sa "cái" và trông như thảo dược khô
Skunk là thuật ngữ chỉ một loại cần sa siêu mạnh, đã tăng vọt trong những phổ biến trong những năm gần đây và gây rất nhiều vấn đề liên quan đến rối loạn tâm thần.
Ketamine là một loại ma túy tổng hợp, giống như thuốc lắc, đã trở thành thứ thuốc được ưa chuộng tại các bar, vũ trường trong những năm gần đây.
Mephedrone, hay còn gọi là Miaow Miaow
Heroin
Ma túy "Crack" là loại gây nghiện mức độ cao của cocaine mà được hút hơn khịt mũi.
Cocaine
MDMA là thuốc lắc ở dạng bột
"Speed" là tên đường phố của thuốc kích thích chứa sulphate amphetamine. Nó gây áp lực cho trái tim của người sử dụng và có thể gây tử vong và rối loạn tâm thần.
Ma túy nhóm ATS
Với xu hướng ra đời liên tục của nhiều loại ma túy tổng hợp mới cũng như sự gia tăng số người lạm dụng ma túy tổng hợp, việc lạm dụng ma túy tổng hợp đã không chỉ ảnh hưởng đến người bệnh, làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng, ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội, kinh tế và chính trị. Một số người bệnh có rối loạn tâm thần (hay còn gọi là ngáo đá) đó cũng là những tác động tiêu cực dễ thấy và là bệnh lý cùng như nguyên nhân tử vong thường gặp ở người lạm dụng ATS.
Trong những năm qua, Việt Nam đang cố gắng phối hợp với các quốc gia và tổ chức quốc tế, đặc biệt là các tổ chức của Liên Hợp quốc để củng cố sự hợp tác, nâng cao hiệu quả giải quyết vấn nạn ma túy tổng hợp, tuy nhiên tình hình vẫn diễn biến phức tạp và chiều hướng số người sử dụng vẫn tiếp tục gia tăng. Kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy chưa có một giải pháp can thiệp nào thật sự hữu hiệu với người lạm dụng ATS mà cần một giải pháp tổng thể bao gồm các can thiệp về tâm lý xã hội và các liệu pháp điều trị giúp giảm các tác động không mong muốn với cả người sử dụng ATS cũng như với cộng đồng. Trong bối cảnh số người sử dụng ATS trong cộng đồng đang gia tăng thì rất cần thiết phải có thông tin và hướng dẫn can thiệp về lạm dụng ATS.
Các kích thích dạng Amphetamine hay được gọi tắt là ATS (Amphetamine Type Stimulants), là tên gọi chung của một nhóm chất kích thích có cấu trúc hóa học dạng Amphetamine. Chúng có tác dụng kích thần gây cảm giác hưng phấn, khoái cảm, chống mệt mỏi… khi sử dụng liều cao kéo dài có thể gây hoang tưởng, ảo giác như: Methamphetamine, Dexamphetamine, MDMA, Amphetamine.
* Tác hại của ma túy tổng hợp đối với sức khỏe
Người sử dụng methamphetamine ở liều cao làm tăng huyết áp; nhịp tim nhanh; co giật; xuất huyết nội sọ; nghiến hàm, cắn răng; buồn nôn, nôn. Khi quá liều sẽ làm kích động; lú lẫn ảo giác, tăng nghi ngờ, nên thường có các hành vi gây hấn, tấn công; tăng hoặc giảm huyết áp; tụt tuần hoàn; buồn nôn, nôn; co giật, hôn mê, và có thể dẫn đến tử vong.
Ngoài ra, người sử dụng Methamphetamine trong thời kỳ có thai có thể gây dị dạng thai và sẩy thai. Bào thai sống sót có nguy cơ cao bị đẻ non, thiếu cân, hoặc trẻ bị hội chứng cai hoặc dễ mệt mỏi. Methamphetamine ở trẻ em có thể ảnh hưởng đến tổn thương vận động và rối loạn giọng nói hoặc hội chứng Tourette ở trẻ em và có thể gây đột tử do kích thích quá ngưỡng hệ thần kinh trung ương. Methamphetamine có thể gây ra loạn nhịp tim, bất thường cấu trúc và chậm phát triển. Trẻ em 7-10 tuổi sử dụng methamphetamine hàng ngày có tỷ lệ phát triển thấp hơn so với các trẻ bình thường khác.
Methamphetamine ở người già, người già có chức năng thận và gan suy giảm, dẫn đến quá trình bài tiết methamphetamine chậm hơn và vì vậy methamphetamine có tác động lâu dài hơn.
Người sử dụng ATS kéo dài sẽ dẫn tới suy giảm nghiêm trọng về mặt sức khỏe hoặc gây nguy hại cho tính mạng. Rối loạn tâm thần liên quan đến sử dụng ATS có thể xảy ra ngay từ lần đầu tiên sử dụng ATS, hoặc cũng có thể xảy ra nhiều năm sau khi sử dụng thậm chí khi cơ thể đã đào thải sạch ATS.
* Đối với gia đình
Ma túy làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma tuý của người nghiện là rất lớn vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện của mình. Bên cạnh đó, sức khoẻ các thành viên khác trong gia đình giảm sút và gây tổn thất về tình cảm (thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc...)
* Đối với xã hội
Bên cạnh ảnh hưởng gia đình, người nghiện ma túy còn gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm... Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm phát sinh tội phạm, tệ nạn xã hội và lây nhiễm HIV/AIDS. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội và suy yếu nòi giống; đe dọa sự ổn định, phồn vinh và sự trường tồn của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.
Với tác hại của ma túy, mỗi cá nhân và gia đình cần có những hiểu biết đúng về ma túy và tác hại của nó; có ý thức chấp hành, thực hiện tốt luật phòng chống ma túy, nâng cao ý thức tự giác và tích cực tham gia phong trào quần chúng, ngăn chặn hiểm hoạ ma tuý. Phát hiện kịp thời và báo tin những vấn đề có liên quan đến ma tuý cho cơ quan phòng, chống ma tuý. Tham gia, hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma tuý tại các cơ sở cai nghiện và tại cộng đồng; theo dõi, giúp đỡ người đã cai nghiện ma tuý hoà nhập cộng đồng; phòng, chống tái nghiện. Đối với mỗi gia đình hãy dành thời gian quan tâm chăm sóc con cái nhiều hơn nữa, phải giáo dục cho con em mình hiểu rõ tác hại của ma tuý, tạo cho con em mình một môi trường học tập vui chơi lành mạnh để các em không bị lôi kéo vào con đường nghiện ngập ma túy và các chất gây nghiện khác./.
Box:
* Một số thuật ngữ
Ma túy tổng hợp là chỉ các loại ma túy do con người tổng hợp nên từ các hóa chất khác nhau, không phải từ thành phần thiên nhiên.
Chất kích thích hướng thần là một nhóm các chất kích thích hệ thần kinh trung ương, làm tăng hoạt động của dopamine, noradrenaline và serotonin.
Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh, điều chỉnh tâm trạng và hành vi.
Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành.
Các kích thích dạng Amphetamine hay được gọi tắt là ATS (Amphetamine Type Stimulants), là tên gọi chung của một nhóm chất kích thích có cấu trúc hóa học dạng Amphetamine. Chúng có tác dụng kích thần gây cảm giác hưng phấn, khoái cảm, chống mệt mỏi… khi sử dụng liều cao kéo dài có thể gây hoang tưởng, ảo giác như: Methamphetamine, Dexamphetamine, MDMA, Amphetamine.
Người nghiện ma túy là người sử dụng chất ma túy và bị lệ thuộc vào các chất này.
* Một số loại ma túy và chất gây nghiện
Nhựa cần sa, hay còn gọi là hash, là một cục màu nâu làm từ nhựa của cây cần sa.
Thuốc lắc
Ma túy nhóm ATS
Cần sa thảo dược được làm từ lá khô và hoa cây cần sa "cái" và trông như thảo dược khô
Skunk là thuật ngữ chỉ một loại cần sa siêu mạnh, đã tăng vọt trong những phổ biến trong những năm gần đây và gây rất nhiều vấn đề liên quan đến rối loạn tâm thần.
Ketamine là một loại ma túy tổng hợp, giống như thuốc lắc, đã trở thành thứ thuốc được ưa chuộng tại các bar, vũ trường trong những năm gần đây.
Mephedrone, hay còn gọi là Miaow Miaow
Heroin
Ma túy "Crack" là loại gây nghiện mức độ cao của cocaine mà được hút hơn khịt mũi.
Cocaine
MDMA là thuốc lắc ở dạng bột
"Speed" là tên đường phố của thuốc kích thích chứa sulphate amphetamine. Nó gây áp lực cho trái tim của người sử dụng và có thể gây tử vong và rối loạn tâm thần.
